Στο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο μήνας Νοέμβριος ήταν ο ένατος μήνας στη σειρά. Από εκεί πήρε και το όνομά του. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη November, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό «novem», δηλαδή εννέα…
Όταν στο ρωμαϊκό ημερολόγιο προστέθηκαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος, ο Νοέμβριος έγινε ο ενδέκατος μήνας, αλλά διατήρησε την ονομασία του.
Στην αρχαία Αθήνα, η διάρκεια του μήνα Νοέμβριου αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Μαιμακτηριώνα. Την περίοδο αυτή οι Αθηναίοι γιόρταζαν τα:
- Χάλκεια, εποχή κατά την οποία οι σιδεράδες της πόλης τιμούσαν τον προστάτη Θεό τους Ήφαιστο.
- Μαιμακτήρια, για να τιμήσουν τον θεό των καιρικών συνθηκών, Δία τον Μαιμάκτη, ζητώντας του «καλές θάλασσες» και ήπιο καιρό.
Στη σύγχρονη εποχή ο Νοέμβριος έχει συνδεθεί στη λαϊκή μνήμη και παράδοση με τη σπορά των δημητριακών και των οσπρίων και για αυτό ονομάζεται Σποριάς ή Μεσοσπορίτης. Επίσης, ονομάζεται και Κρασομήνας επειδή σε πολλά μέρη στις 3 Νοεμβρίου ανοίγουν τα βαρέλια με το καινούριο κρασί.
