Το μόνο που θυμάμαι είναι ο ήχος από το περιτύλιγμα της σοκολάτας. Η απόλαυση στο δάγκωμα παρά το άγχος και την αμηχανία. Καμία άλλη στιγμή δεν ήταν τόσο δυνατή ή τόσο καθοριστική για να τη θυμάμαι οκτώ χρόνια μετά. Κι όμως, θυμάμαι τη μαύρη σοκολάτα που έπαιρνα μαζί μου σε κάθε μάθημα που έδωσα στις Πανελλαδικές. Αμιδρά θυμάμαι και κάποιους συμμαθητές μου να κάνουν πλάκα για να σπάσουν τη βαριά ατμόσφαιρα. Αυτούς τους ευγνωμονώ.
Από ολόκληρη τη χρονιά όμως θυμάμαι πολλά. Θυμάμαι έναν καλό μου φίλο να κάθεται δίπλα στο παγκάκι και να ανησυχεί για τα θέματα που θα έπεφταν την επόμενη μέρα στη Φυσική Κατεύθυνσης, θυμάμαι ακόμα και τις ώρες που διάβαζα αρχαία στον μπαλκόνι και άκουγα από μακριά τα παιδιά της γειτονιάς να παίζουν. Θυμάμαι τον πρώτο καφέ που ήπια όταν όλα είχαν πλέον τελειώσει και κρατώ για πάντα τη στιγμή που η αγαπημένη καθηγήτρια του σχολείου μου είπε ότι μάλλον πρέπει να σκεφτώ καλύτερα τι θέλω να σπουδάσω, τη θυμάμαι να με προειδοποιεί ότι εγκλωβίζομαι σε στερεότυπα. Σίγουρα δεν ξεχνώ μια διευθύντρια – καινούρια στο σχολείο- που αν και δεν με ήξερε καθόλου, αυτό δε την εμπόδιζε να επιχειρηματολογήσει με σθένος για το πόσο καταστρέφομαι την ώρα που συνέτασσα το μηχανογραφικό. Τα επόμενα χρόνια χαμογέλασα πολλές φορές με αυτή την ανάμνηση, όχι μόνο εξαιτίας των επιτυχιών – αν υποθέσουμε ότι υπήρξαν- αλλά εξαιτίας της ακλόνιτης πίστης μου ότι και πάλι θα την αγνοούσα για να ακολουθήσω το δρόμο μου.
Έγραψα καλά; Γράψαμε τότε καλά; Θα γράψεις φέτος καλά; Αν γύριζα το χρόνο πίσω και καθόμουν ξανά στο ίδιο παγκάκι θα σκούντουσα τον νεότερο εαυτό μου, θα μου έλεγα όσα αξίζει να ακούσει κάποιος που δίνει αυτά τα διαγωνίσματα και σίγουρα θα έδινα μια μπύρα στον φίλο μου να χαλαρώσει :
“Ποιος ορίζει την επιτυχία; Είναι επιτυχία να έχεις ήδη δυο βραβεία λογοτεχνίας και να μη πλησιάσεις τουλάχιστον το 18 στη Λογοτεχνία; Ναι, είναι επιτυχία. Γιατί καλώς ή κακώς, οι Πανελλαδικές είναι διαγωνίσματα που χρειάζονται συγκεκριμένη προσέγγιση και ο καθένας μας καλείται να παίξει με τους όρους του παιχνιδιού. Καταστρατηγείται η ελευθερία; Ναι. Καταβαραθρώνονται η κριτική σκέψη και η φαντασία; Σίγουρα. Αν μη τι άλλο, η επιτυχία θα οριστεί πολλές φορές από τις Πανελλαδικές και έπειτα. Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα είναι μια τεράστια αναζήτηση του ευατού και της αυτοπραγμάτωσης.
Δοκίμασε να δώσεις τον καλύτερο σου εαυτό, ως φόρο τιμής στη δική σου προσπάθεια, στο χρόνο και τον κόπο σου. Δοκίμασε να παρατηρήσεις τους φίλους σου, μοιράσου την αγωνία σου, δέξου τη δική τους. Αν έρθει το Πανεπιστήμιο, θα έρθει μαζί του κι ένας θαυμαστός καινούριος κόσμος. Αν όχι, ίσως σου ανοιχτούν νωρίτερα άπειροι δρόμοι. Γιατί την επιτυχία την ορίζεις εσύ. Εκμεταλλεύσου κάθε ερέθισμα, δες όποιον περάσει από δίπλα σου, άκουσε όσα περισσότερα μπορείς. Μάθε να ακούς. Θα σου δοθούν πολλές ευκαιρίες για να αποδείξεις ποιος είσαι. Η διαδικασία των Πανελλαδικών είναι από μόνη της μια τεράστια κρυπτή δυνητικών παγίδων. Μην αφήσεις κανέναν να σε πείσει ότι οι εξετάσεις αυτές θα σε ορίσουν, μην αφήσεις καμιά διαδικασία να σε πείσει ότι επιβιώνουν μόνο οι ανταγωνιστικοί, ότι πετυχαίνουν μόνο αυτοί. Μη γίνεις ανταγωνιστική. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να σου πει μέχρι που μπορείς να φτάσεις. Μην σκεφτείς ούτε λεπτό τη γνώμη της διευθύντριας για το μηχανογραφικό σου. Άκου μόνο όσους σε ξέρουν καλά, δέξου συμβουλές, αποφάσισε μόνη σου.
Σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, να είσαι φίλη, να είσαι συμμαθητρια, να είσαι άνθρωπος με χιούμορ, να είσαι πεπεισμένη ότι τα καλύτερα έρχονται και δεν μπορείς καν να τα φανταστείς. Ούτε το διάβασμα που σε περιμένει φαντάζεσαι ακόμα, ούτε πόσο μικρές είναι οι Πανελλαδικές μπροστά στην ακαδημαϊκή ζωή, μπροστά σε ολόκληρη τη ζωή”.
Αν γύριζα πίσω, λοιπόν, θα ήθελα να ακούσω μόνο μια φράση. Θα χρειαζόμουν τις ίδιες λέξεις που είπε σε μένα μια καλή φίλη όταν πλέον έκλεινα τα 22, λίγους μήνες πριν πάρω πτυχίο, την ώρα που τσουγκρίζαμε τα ποτήρια μας, κάτω από δυνατή μουσική : “Εύχομαι μια μεγάλη καριέρα ή καλύτερα μια υπέροχη ζωή. Οι καριέρες είναι κατασκευές του 20ου αιώνα και εμείς δεν τα γουστάρουμε αυτά”.
Γέμισε το μυαλό σου όμορφες ιδέες, όμορφες στιγμές. Σταδιακά – μέσα από αυτά που ζεις τώρα- γίνε ενήλικας. Γίνε πολίτης.
